استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان

فهرست مطالب

در سال های اخیر استفاده از ایمپلنت های دندانی برای پر کردن جای خالی دندان های از دست رفته بسیار متداول شده است. آنها یک جایگزین دائمی، ایمن و مستحکم هستند و خوشبختانه درصد موفقیت بسیار بالایی دارند؛ با توجه به وبسایت sciencedirect.com میزان موفقیت ایمپلنت های دندانی بالای ۹۶ درصد است. عوامل مختلفی در میزان موفقیت یک کاشت دندانی موثر هستند، از وضعیت سلامت دهان و دندان بیمار گرفته تا دانش و تجربه دندانپزشک و مهم تر از همه میزان سازگاری ایمپلنت با بافت های دهان بیمار. به همین خاطر استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان تا این حد رواج یافته است. در واقع استفاده از مواد زیست سازگار در ایمپلنت های دندانی برای اطمینان از ایمنی، کارایی و موفقیت طولانی مدت درمان ایمپلنت ضروری است. در مطلب امروز قصد داریم به مزایا و معایب استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان بپردازیم. امیدواریم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

مفهوم ایمپلنت دندان

ایمپلنت دندان یک پایه پیچ مانند است که مستقیماً در استخوان فک شما قرار می گیرد و جایگزین ریشه دندان از دست رفته می شود. پس از جایگذاری پایه ایمپلنت درون فک، استخوان اطراف ایمپلنت به تدریج به آن جوش می‌ خورد و ایمپلنت را محکم در جای خود نگه می‌ دارد. سپس یک دندان مصنوعی (تاج) که با رنگ و شکل دندان های موجود شما مطابقت دارد، در بالای ایمپلنت قرار می گیرد و یک راه حل ثابت و لبخندی طبیعی برای شما به ارمغان می آورد.

اهمیت استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان

ایمپلنت های دندانی یک روش درمانی محبوب برای جایگزینی دندانهای از دست رفته هستند. بدن انسان به گونه ای طراحی شده است که هر گونه جسم خارجی، از جمله ایمپلنت های دندانی را که به عنوان یک تهدید تلقی می کند، شناسایی و دفع می نماید. بنابراین، مواد ایمپلنت باید زیست سازگار باشند، به این معنی که هیچ گونه اثرات مضر یا واکنش های آلرژیک در بدن ایجاد نکنند. از آنجایی که پایه ایمپلنت به طور مستقیم با بافت لثه، اعصاب و استخوان فک در تماس است، مهم است از موادی ساخته شود که سازگاری خوبی با بدن بیمار دارند. مواد زیست سازگار در ایمپلنت های دندانی برای به حداقل رساندن خطر پس زدن ایمپلنت توسط بدن و کمک به یکپارچگی موفقیت آمیز در استخوان و بافت اطراف استفاده می شوند. به طور کلی، ایمپلنت‌های دندانی ساخته شده از مواد زیست سازگار می ‌توانند راه‌ حلی مطمئن و مؤثر برای بیمارانی که دندان‌ های از دست رفته دارند، ارائه دهند که پایداری طولانی‌ مدت و ظاهری کاملا طبیعی دارد.

بیشتر بدانید : انواع ایمپلنت دندان

مزایای استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان

استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان، مزایای بسیاری دارد که مهمترین آنها از این قرار هستند.

• کاهش خطر عفونت: ایجاد عفونت در محل کاشت ایمپلنت از عوارض ناخوشایندی است که بسیاری از بیماران به دنبال جراحی ایمپلنت تجربه می کنند. استفاده از ایمپلنت با مواد بیو سازگار می تواند ریسک عفونت در محل کاشت پایه ایمپلنت را تا حد زیادی کاهش دهد.
• جذب بهتر و سریع تر استخوان: مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان با تحریک پاسخ استخوانی باعث می شوند ایمپلنت دندان، بهتر و سریع تر جذب استخوان فک شود. و همانطور که می دانید هر چه یکپارچگی استخوانی بهتری اتفاق بیفتد، شانس موفقیت درمان ایمپلنت نیز بیشتر خواهد شد.
• کاهش خطر رد شدن ایمپلنت توسط بدن: مواد بیوسازگار همانطور که از نامشان پیداست، سازگاری بیشتری با بدن دارند و در نتیجه ریسک بروز واکنش های آلرژیک و احتمال پس زدن ایمپلنت توسط بدن را کاهش می دهند.
• افزایش عمر مفید ایمپلنت: ایمپلنت دندان یک درمان مادام العمر در نظر گرفته می شود. یعنی در صورت جوش خوردن موفق پایه ایمپلنت با استخوان فک و حفظ تراکم استخوان در اکثر موارد نیازی به تعویض ندارد و فقط لازم است پس از ۱۰ تا ۱۵ سال، تاج ایمپلنت را تعویض کنید. عمر مفید ایمپلنت چیزی حدود ۲۰ سال تخمین زده می شود و به عوامل مختلفی بستگی دارد که جنس پایه ایمپلنت یکی از آنها است. استفاده از مواد بیوسازگار در ایمپلنت به خاطر سازگاری بالایی که با بافت استخوان دارند و همچنین کمک به تحریک رشد استخوان می تواند عمر مفید ایمپلنت را افزایش دهد.

بیشتر بدانید : مقایسه ایمپلنت تیتانیوم و زیرکونیا

معایب استفاده از مواد بیوسازگار در ایمپلنت دندان

استفاده از مواد بیوسازگار در ایمپلنت دندان می تواند معایبی نیز به همراه داشته باشد که مهم ترین آنها در زیر آورده شده است.

• هزینه بالا: ایمپلنت های ساخته شده با مواد بیوسازگار، کیفیت بسیار مطلوبی دارند. بنابراین طبیعی است که قیمت بالاتری نیز داشته باشند. در نتیجه کاشت ایمپلنت با مواد بیوسازگار غالبا هزینه بالایی دارد که برای برخی از بیماران گران محسوب می شود.
• ممکن است نیاز به جراحی بیشتری داشته باشد: در برخی مواقع لازم است برای کاشت ایمپلنت با مواد بیوسازگار، جراحی بیشتری انجام شود زیرا باید شرایط برای کاشت پایه ایمپلنت کاملا مساعد باشد. به عنوان مثال جراحی لیفت سینوس در بیمارانی که به علت بالا بودن بیش از حد سینوس ها در فک بالایی، فضای کافی برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد. و یا جراحی پیوند استخوان قبل از کاشت ایمپلنت دندان.
• محدودیت در انتخاب مواد: مواد بیوسازگاری که در ایمپلنت دندان مورد استفاده قرار می گیرند، تنوع زیادی ندارند و محدود هستند. بنابراین اگر تصمیم بگیرید از ایمپلنت با مواد بیوسازگار استفاده کنید، در انتخاب مواد با محدودیت مواجه خواهید شد.
• ریسک عدم تطابق بین بدن و ماده استفاده شده: گفتیم که مواد بیوسازگار در ایمپلنت دندان، سازگاری و هماهنگی بالایی با بدن بیمار دارند. با اینحال همچنان ریسک عدم تطابق بین بدن و ماده ایمپلنت مورد استفاده وجود دارد. این بدان معناست که ممکن است بدن برخی از بیماران به ماده استفاده شده در ایمپلنت، واکنش التهابی یا آلرژیک نشان دهد. 

مواد بیوسازگار مورد استفاده در ایمپلنت دندان

 مواد بیوسازگار زیر در ساخت ایمپلنت های دندان مورد استفاده قرار می گیرند.

• تیتانیوم: رایج ترین ماده بیوسازگاری که در ایمپلنت های دندانی به کار می رود، تیتانیوم می باشد. تیتانیوم یک فلز غیر آلرژیک با سازگاری زیستی بالا است که به خوبی با استخوان فک جوش می خورد.
• کربن: کربن شیشه از مواد زیست سازگاری بود که در ساخت ایمپلنت های دندانی به کار می رفت اما به علت شکنندگی بالایی که داشت، برای پایه ایمپلنت مناسب نبود. به همین دلیل از سال ۱۹۹۱، موادی به نام نانو لوله کربنی به منظور جبران ضعف های ایمپلنت های تجاری وارد بازار شدند. استفاده از نانو لوله های کربنی (CNT) به عنوان پوشش ایمپلنت یا حتی به عنوان ماده سازنده آن موجب بهبود پایداری مکانیکی ایمپلنت و سازگاری زیستی بالای آن می گردد. همچنین CNT  ها از فرآیند جوش خوردن پشتیبانی می کنند و از رشد باکتری جلوگیری می نمایند.
• هیدروکسی آپاتیت: این ماده زیست سازگاری بالایی دارد و به همین دلیل از پوشش های هیدروکسی آپاتیت روی ایمپلنت های دندانی استفاده می شود. استفاده از این ماده در ایمپلنت دندانی باعث کاهش تنش در استخوان فک می شود و در نتیجه به پایداری بیشتر و تثبیت سریع تر ایمپلنت در استخوان فک منجر می گردد.
• پلیمرهای بیوسازگار: ایمپلنت های مبتنی بر پلیمر از مواد پلیمری مانند PET (پلی اتیلن ترفتالات)،  ) PEEKپلی اتر کتون(، PTFE  ( پلی تترا فلوئورواتیلن) و … ساخته می شوند. آنها ویژگی های فوق العاده ای مانند تخلخل عالی، نارسانایی الکتریکی و حرارتی، زیست سازگاری، مدول الاستیک مشابه بافت نرم ، کنترل ساده، ساخت ارزان قیمت و کشش مناسب در مقابل سایر زیست سازگارها را دارند.

بیشتر بدانید : قیمت ایمپلنت دندان

مطالعات مرتبط با استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان

مطالعات متعددی پیرامون استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت های دندانی صورت گرفته است.

• بررسی تأثیر مواد بیو سازگار در جذب استخوان: مطالعات نشان می دهند که خواص سطحی مواد بیوسازگار مانند ایمپلنت ‌های دندانی تیتانیوم تأثیر تعیین‌ کننده ‌ای بر سرعت ادغام استخوانی دارد.
• مقایسه عملکرد ایمپلنت های بیو سازگار و غیر بیو سازگار: بررسی ها نشان می دهد که ایمپلنت های بیو سازگار به دلیل حمایت از همجوشی استخوان فک و کاهش احتمال واکنش های آلرژیک ، در مقایسه با ایمپلنت های غیر بیو سازگار عملکرد موثرتری دارند.
• بررسی اثرات جانبی مواد بیو سازگار در بدن: استفاده از مواد بیو سازگار در اغلب بیماران، مشکل و عارضه ای ایجاد نمی کند با این حال امکان بروز حساسیت و واکنش های التهابی حتی نسبت به یک ماده بیوسازگار نیز وجود دارد. به عنوان مثال برخی از بیماران به تیتانیوم حساسیت نشان می دهند و علائمی نظیر تورم لثه، خونریزی لثه، تحلیل استخوان فک و .. را تجربه می کنند.  
• بررسی عملکرد بلند مدت ایمپلنت های بیو سازگار: شواهد حاکی از آن است که ایمپلنت های بیو سازگار در بلند مدت، عملکرد مطلوبی دارند و غالبا میزان رضایت مندی بیماران از ایمپلنت های بیو سازگار بسیار بالا است.

سخن پایانی

در دهه های اخیر، بسیاری از مواد زیست سازگار به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارند، در ایمپلنت ها و پروتزهای دندانی به کار می روند. مواد زیست سازگار معمولاً به عنوان عوامل ضد میکروبی برای حفظ درمان و پیشگیری از پری ایمپلنت و موکوزیت اطراف ایمپلنت مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین استفاده از مواد زیست سازگار در ایمپلنت های دندانی در روند ترمیم زخم و استخوان، تحریک بازسازی پالپ دندان و اصلاح سطح ایمپلنت‌ های دندانی تأثیرگذار است. در بخش های فوق به مزایا و معایب استفاده از مواد بیو سازگار در ایمپلنت دندان پرداختیم و شرح دادیم که آنها ریسک عفونت و احتمال پس زدن ایمپلنت توسط بدن را کاهش می دهند اما در عین حال هزینه بالایی دارند و ممکن است نیاز به جراحی بیشتری داشته باشند. همچنین درباره تأثیر استفاده از مواد بیوسازگار بر عملکرد و عمر مفید ایمپلنت دندان صحبت کردیم و توضیح دادیم که مواد بیوسازگار می توانند عملکرد و عمر مفید ایمپلنت دندان را بهبود ببخشند. با این حال برای استفاده بهینه از مواد بیوسازگار در ایمپلنت دندان و دستیابی به ایمپلنت دندان ایده آل به تحقیقات بیشتری نیاز است.